از همان بدو ورود تلویزیون به خانه‌های مردم، استفاده از این رسانه جمعی برای امور تبلیغاتی آغاز شد. تلویزیون به دلیل ویژگی منحصربه‌فردی که در ارسال پیام به دورترین نقاط دارد، یکی از پرمخاطب‌ترین وسایل ارتباط جمعی به شمار می‌آید. ضمن اینکه به دلیل امکان پخش هم زمان صوت و تصویر جذابیت زیادی برای مخاطبان خود ایجاد کرده است. سطح پوشش این رسانه در مقایسه با رسانه‌های دیگر بسیار زیاد است. از اینرو همواره به عنوان یکی از مناسبترین رسانه‌ها برای نمایش تبلیغات مربوط به کالاهای مصرفی مطرح بوده است. 

به آگهی های تجاری که برای نمایش در تلویزیون تهیه شده اند اصطلاحاً تیزر گفته می شود. هرچند تیزرها در سینماها نیز نمایش داده می شوند اما بیشترین مورد استفاده آنها در شبکه های تلویزیونی است.

تولید یک تیزر مستلزم اختصاص هزینه و زمان نسبتاً زیادی است. از اینرو باید با استفاده از تکنیکها و روشهای مختلف تیزرهایی طراحی و تولید کرد که از اثربخشی لازم برخوردار باشند. به طور کلی ساخت تیزر شامل سه مرحله اصلی پیش از تولید، تولید و پس از تولید است. تهیه سناریو یا فیلم نامه، انتخاب بازیگران، فیلمبرداری، صداگذاری، تدوین و ... از جمله اقداماتی است که در تولید یک تیزر انجام می شوند.

استراتژی، خلاقیت و اجرا سه عنصر کلیدی در موفقیت یک تیزر به شمار می آیند. تیزرهای موفق از نظر اتخاذ استراتژی بی نقص‌اند. دارای مفهومی خلاق هستند و از اجرای مناسبی نیز برخوردارند.

انتخاب قالب آگهی همچون انتخاب لحن و سبک آگهی، بخشی از استراتژی خلاق است. قالبهای مختلفی وجود دارند که در تیزرها مورد استفاده قرار می گیرند. برخی از تیزرها یک قالب مشخص و برخی نیز چند قالب را مورد استفاده قرار می دهند. آنچه مهم است باید قالبی را انتخاب کرد که بتواند به درستی پیام آگهی را انتقال داده و با بیننده ارتباطی نزدیک برقرار کند. انتخاب یک قالب به این موضوع بستگی دارد که چگونه و با چه هدفی می خواهیم از آن استفاده ‌کنیم. قالبهای تبلیغاتی زیادی وجود دارند که برخی از مهمترین آنها عبارتند از قالب داستانی، قالب نمایشی، قالب تائیدی، قالب طنز و فکاهی، قالب قیاسی و ...

آنچه مهم  است انتخاب قالب درست برای آگهی تبلیغاتی و نمایش خلاقانه پیام است. یک تبلیغ دهنده موفق، هدف و مخاطبان خود را به دقت انتخاب کرده، پیام مناسب را در قالب مناسب تزئین کرده و با استفاده از تکنولوژی های مناسب نسبت به تهیه تیزر اقدام می کند. پس از آنکه تیزر تبلیغاتی تولید شد مورد آزمایش و تست قرار می گیرد. در این مرحله میزان اثربخشی تیزر تولید شده بر نمونه‌ای کوچک از مخاطبان مورد ارزیابی قرار می گیرد. بعد از رفع نواقص و تائید نهایی تیزر  می بایست نسبت به انتخاب شبکه تلویزیونی و زمان پخش مناسب اقدام نمود. نهایتاً پس از خرید فضای نمایشی در شبکه تلویزیونی تیزر تولید شده به نمایش درخواهد آمد.

منبع: برگرفته از "موردکاوی تیزرهای تجاری موفق" ارائه شده توسط امیر بختائی در چهارمین کنفرانس بین المللی روابط عمومی

گسترش فناوری اطلاعات تبلیغات اینترنتی را رونق می دهد. بسیاری از کارشناسان براین باورند که تبلیغات اینترنتی هنوز در سبد شرکت های تبلیغاتی که در بسیاری از موارد به عنوان مشاور تبلیغ دهندگان، خدماتی را به آنها عرضه می کنند جایگاه مناسبی پیدا نکرده است، زیرا به دلیل هزینه های کم تبلیغ در اینترنت ، کارمزد شرکت های تبلیغاتی نیز در صورت دادن تبلیغی در اینترنت بسیار کم خواهد بود. از طرف دیگر عدم آشنایی این شرکت ها با سازوکار های تبلیغات اینترنتی جهت سنجش و اندازه گیری اثربخشی تبلیغات اینترنتی، باعث شده است تا این شرکت ها تمایل کمتری به دادن تبلیغ در اینترنت داشته باشند. از جمله مهم ترین تاثیراتی که تبلیغات اینترنتی برجای می گذارد، تعامل دوطرفه ای است که بین شرکت ها و فضای مجازی ایجاد می شود تا با فعالیت در کنار یکدیگر بهتر بتوانند محصولات خود را به مردم معرفی کنند.
در حالی که رسانه های سنتی با اخذ هزینه های فراوان محصولات شرکت های مختلف را معرفی می کنند، هزینه کم تبلیغات اینترنتی می تواند خود عاملی برای افزایش تمایل شرکت ها به حضور در این عرصه محسوب شود.
براساس استانداردهای تعریف شده، امروزه شبکه های تلویزیونی اجازه دارند که حداکثر یک آگهی بازرگانی را در 15 ثانیه پخش کنند، در این میان ممکن است که شخص حین پخش آگهی در این زمان محدود به تماشای تلویزیون نپردازد و یا اینکه از تماشای آن صرف نظر کند.
در مقابل شبکه جهانی اینترنت این امکان را برای همه شرکت ها فراهم می آورد که بتوانند محصولات خود را به صورت 24 ساعته برای همه کاربران به نمایش بگذارند و گستره تبلیغات بازرگانی خود را از مرزهای یک کشور فراتر برند، زیرا سایت های اینترنتی بدون وابستگی به یک مرکز خاص اطلاعات خود را در هر زمانی در اختیار همه مردم جهان قرار می دهند.
در مقایسه رسانه های سنتی با اینترنت باید توجه داشته باشیم که فضاهای اینترنتی هیچ گونه محدودیت مکانی ندارند و به همین خاطر اگر اطلاعاتی روی آن ها قرار گیرد، به سادگی در اختیار همه کاربران قرار خواهد گرفت.
? پله ترقی به نام اینترنت
نگاهی گذرا به تحولاتی که در چند ساله گذشته صورت گرفته به سادگی نشان خواهد داد که اینترنت ابزاری توانمند برای برقراری ارتباطات بین المللی است و می تواند با اتصال همه مردم به یکدیگر، دستاوردهای آن ها را در اختیار یکدیگر قرار دهد. اگرچه این روزها کشور آمریکا ادعا می کند که حاکمیت اینترنت را برعهده دارد و در این میان زبان انگلیسی به عنوان زبان واحد اینترنت برگزیده شده است، ارتباطات مردم نه تنها در مناطق انگلیسی زبان، بلکه در همه جای دنیا در حال گسترش است و حتی دورافتاده ترین جزایر آفریقایی نیز از آن بهره مند می شوند. حتی در شوروی سابق و کشورهای جهان سومی که در آن عصر حضور داشتند، استفاده از اینترنت به عنوان یک مزیت و پله ترقی به حساب می آمد و راه های ارتباط آن ها را با دنیای بیرون فراهم می کرد.
هم اکنون در بریتانیا، آلمان و کشورهای شمال اروپا اینترنت با سرعتی فزایند در حال نفوذ بین مردم است و به عنوان مهم ترین ابزار رسانه ای موجود توانسته جای تلویزیون را بگیرد.
این ویژگی به خصوص اینترنت که هرگونه محدودیت زمانی و مکانی را از آن سلب می کند، اصلی ترین عامل در پیروزی فضای مجازی در مقابل رسانه های سنتی به حساب می آید و هم اکنون عنوان پرکاربردترین ابزار در زندگی روزمره مردم را به خود اختصاص داده است.
یکی دیگر از ویژگی های مهم اینترنت قابلیت تاثیرپذیری و تاثیرگذاری آن به صورت همزمان است.
تبلیغات اینترنتی در اصل با اجرای دو هدف اصلی فعالیت خود را دنبال می کند و از طریق همین دو هدف است که تاکنون توانسته به صورت دقیق و منظم اداره شود. اول اینکه هر تبلیغی با هدف ایجاد ارتباط و رساندن پیامی انجام شود و دوم اینکه هدف از انجام تبلیغ فروش محصول باشد.
امروزه شرکت های تجاری و بازرگانی به خوبی می دانند قبل از آن که محصولی را تولید و عرضه کنند، باید احساس نیاز به آن محصول را بین مردم به وجود آورند و با راه اندازی سامانه پرسش و پاسخ، به تمام نیازهای مخاطبان خود جواب دهند.
یکی از مزایای اصلی انتشار اطلاعات روی وب سایت ها و دیگر ابزارهای موجود در اینترنت هزینه بسیار کمی است که این کار به دنبال دارد. یک سایت اینترنتی در حقیقت همانند پایگاه اطلاعاتی سنجیده می شود که به خصوص تلفن متصل شده است. افراد با اتصال به اینترنت و استفاده از این ابزارها، بدون مداخله دیگران اطلاعات خود را به صورت خالص از منابع موجود تهیه می کنند و برای این اطلاعات هزینه بسیار کمی را پرداخت می کنند که در مقابل هزینه استفاده از مطبوعات و یا تلویزیون بسیار ناچیز است. شما به عنوان یک کاربر عادی به همراه صدها شخص دیگری که می خواهند یک سری اطلاعات به خصوص را به دست بیاورند هزینه بسیار اندکی را پرداخت می کنید که البته در برخی مواقع ممکن است این هزینه ها اندکی افزایش یابد.
برای مثال زمانی که هزاران کاربر به صورت همزمان سراغ یک سایت به خصوص می روند و امکان ورود به این پایگاه اینترنتی را غیرممکن می کنند، مسوولان این مراکز با گرفتن پول بیشتر راه هایی را در مقابل شما قرار می دهند که بتوانید بدون داشتن هرگونه مشکلی وارد این سایت شوید.
راه اندازی خدمات اینترنتی و عرضه آن به مردم می تواند هزینه های فراوانی را به دنبال داشته باشد، اما در مقابل پول های اندکی که از جانب کاربران پرداخت می شود به سادگی خواهد توانست این هزینه ها را جبران کند. به دنبال رقابتی شدن بازار جهانی اینترنت و حضور شرکت های فراوان در این بازار گسترده، بسیار از مراکز اینترنتی می کوشند با عرضه خدمات خود به صورت رایگان مشتری های بیشتری را نسبت به خود جذب کنند که این امر به شما امکان می دهد حتی تبلیغات اینترنتی خود را در برخی مواقع به صورت رایگان روی اینترنتی قرار دهید.
عدم محدودیت زمانی اینترنت برای عرضه تبلیغات به صورت 24 ساعته چه منافعی را برای هریک از کاربران به دنبال خواهد داشت؟
اگر شما می خواهید در آن واحد به صورت بین المللی تبلیغ کنید و بدون درنظر گرفتن شرایط زمانی کشورهای مختلف، اطلاعات لازم در مورد محصولات خود را به مردم در نقاط مختلف جهان ارایه دهید فقط اینترنت است که می تواند به شما کمک کند، زیرا این ابزار بدون آنکه اطلاعات خود را تنها به یک شهر یا کشور خاص اختصاص دهد، آن را در اختیار همه کاربران قرار می دهد. در کنار این مساله، اینترنت قادر است که برخلاف رسانه های سنتی تبلیغات را به صورت 24 ساعته به نمایش بگذارد.
این به آن معنی خواهد بود که اختلاف زمانی در کشورهای مختلف جهان از تبلیغ محصول شما در کشورهای گوناگون جلوگیری نخواهد کرد و افراد در هر زمانی که وارد سایت های اینترنتی شوند با شما آشنا خواهند شد.
آنچه که برای سایت های اینترنتی تعریف شده آن است که هر یک از آن ها در طول شبانه روز به فعالیت خود ادامه دهند و این کار در تمام سال ادامه پیدا کند. بر این اساس کاربران در هر مکان و زمانی می توانند به این سایت ها مراجعه کنند و با توجه به نیازهای خود، از مزایای آن ها بهره مند شوند. علاوه بر این سامانه هایی نظیر پست الکترونیکی نیز این روزها توانسته بر وابسته نبودن اینترنت به زمان تاکید بیشتری کند.
شرکت های تبلیغاتی با ارسال پست الکترونیکی به کاربران این امکان را برای آن ها ایجاد می کنند تا هر موقع که تمایل داشتند اطلاعات تبلیغاتی در مورد یک کالای به خصوص را کسب کنند.
در عین اینکه تبلیغات اینترنتی و محدود نبودن آن به مرزهای جغرافیایی محاسن فراوانی را شامل می شود، به عقیده بسیاری از کارشناسان می تواند به عنوان یکی از نقص های این عرصه محسوب شود.
برای مثال ممکن است یک شرکت تولیدکننده هواپیماهای نظامی تصمیم بگیرد که تصویر آخرین محصولات خود را روی اینترنت تبلیغ کند، اما برخلاف اهدافی که برای این شرکت تعیین شده، بسیاری از کسانی که این تصاویر را می بینند اشخاص عادی هستند و این هواپیماها به درد آن ها نمی خورد.
این کار از دید کارشناسان امری بیهوده است و اصلا نتیجه ای در پی نخواهد داشت. راه حلی که برای این شرکت ها وجود دارد آن است که سراغ سایت هایی بروند که برای کاربران تخصصی طراحی شده و تنها افراد متخصص به آن ها رجوع می کنند.
در این میان ممکن است که برخی از این مراکز تصمیم بگیرند که در اینترنت تبلیغ نکنند و ابزارهای دیگری را برای معرفی محصولات خود به کار برند.
برخی کاربران ممکن است با مشاهده تبلیغ فروش یک هواپیمای نظامی روی اینترنت به این فکر بیافتند که سایت جدیدی را برای فروش محصولات نظامی و هوایی راه اندازی کنند.
اگر تبلیغ این پایگاه اینترنتی روی وب سایت های پربیننده گذاشته شود در این حالت امکان اینکه کاربران تخصصی تبلیغ این هواپیما را در اینترنت پیدا کنند بسیار بیش تر خواهد شد

میثم لطفی
منبع:www.InformationWeek.com
روزنامه سرمایه

امروز با توجه به کارکردهای وسیع اینترنت، اهمیت تبلیغات اینترنتی بیش از گذشته نمود یافته است، به گونه‌ای که بسیاری از شرکت‌های بزرگ و برتر، با وجود تبلیغات در سایر رسانه‌ها از جمله رادیو، تلویزیون و مطبوعات، جایگاه ویژه‌ای را برای تبلیغات اینترنتی قائلند .
به طور کلی پنج قانون کلی برای موفقیت در تبلیغات اینترنتی حایز اهمیت است که گرچه هنوز در حال تغییرند، ولی ستون فقرات داستان تبلیغات در شبکهء جهانی اینترنت امروزی را تشکیل داده‌اند. این پنج قانون عبارتند از :
1- قانون خیابان بن‌بست
2- قانون دادوستد
3- قانون اعتماد
4- قانون کشش و ارسال
5- قانون بازار خالی .

در ادامه مختصرا به تشریح هر یک از این قوانین می‌پردازیم .
قانون خیابان بن‌بست
بر اساس این قانون، ساختن یک سایت در شبکهء جهانی اینترنت، مانند ساختن ویترین مغازه در یک خیابان بن‌بست است زیرا کسی از نشانی سایت‌ها به خودی خود خبر ندارد و باید بنا به علتی با نشانی سایت شما آشنا شود و به آن مراجعه کند، پس اگر می‌خواهید مشتری به سراغ شما بیاید، باید به دنبال دلیلی برای آمدن وی باشید .
این موضوع در مورد اینترنت اهمیتی دو چندان می‌یابد چرا که امروزه شبکه جهانی اینترنت مملو از سایت‌ها و وبلاگ‌هایی است که از سر تفنن و به صورت انباشته‌ای از سیاهی لشگر از سوی افراد حرفه‌ای و غیرحرفه‌ای پدید آمده‌اند و در این میان احتمال دیده شدن سایت خاصی، بدون ایجاد تمهیدات مناسب در این راستا تقریبا ناممکن است .
از این رو اولین سوالی که قبل از ساختن سایت باید از خود بپرسید این است که چگونه مردم را علاقه‌مند به بازدید از این سایت کنید؟

قانون دادوستد
یکی از واژه‌های مهم فرهنگ اینترنت، کالاهای رایگان است. قانون دادوستد می‌گوید: «بازدیدکنندگان را با اهدای کالاهای رایگان جذب سایت خود کنید و سپس سعی کنید کالای دیگری را به آن‌ها بفروشید. این همان روشی است که در بسیاری از فروشگاه‌ها از آن استفاده می‌شود، مثلا می‌گویند: «شال گردن پشمی رایگان برای 50 نفر اولی که برای حراج یک روزه، در شب یلدا از مغازه ما دیدن کنند. آن‌ها اول مشتری را با کالاهای رایگان جذب می‌کنند و بعد سعی می‌کنند چیزی به آن‌ها بفروشند. استراتژی ساده این است: اول مردم را با دادن مقدار زیادی اطلاعات رایگان به سایت خود جذب کنید، بعد آن‌ها را از کالاها و خدمات خود آگاه کنید. این ریتم (دادوستد) را به خاطر بسپارید چرا که بسیار موثر است ولی برای فروش، شما باید به قانون سوم مسلط شوید .
قانون اعتماد
فرض کنیم کالاها یا خدمات شما به طور رقابتی قیمت‌گذاری شده‌اند و از کیفیت خوبی برخوردارند. بزرگ‌ترین سد راه شما برای فروش، عدم اعتماد مردم است. جلب اعتماد، روان‌کنندهء چرخ‌های کسب و کار اینترنتی است. بدون جلب اعتماد، گردش چرخ‌های کسب و کار شما با مشکل مواجه می‌شود. شهرت نشان تجاری (برند) یک فروشگاه، ناشی از صدها برداشت ذهنی مثبت است که توسط امواج تبلیغات پرهزینه، ساخته شده‌اند. این تبلیغات، اعتماد مردم به نشان تجاری را بالا می‌برند ولی اگر شما مالک یک کسب و کار کوچک هستید، مسلما هزینهء چنین تبلیغاتی را به سادگی نمی‌توانید تامین کنید. برای این منظور شما می‌توانید از سایت اینترنتی‌تان برای جلب اعتماد مشتریان خود کمک بگیرید. همان طور که می‌دانید، سایت‌های اینترنتی خیلی مورد اعتماد مردم قرار نمی‌‌گیرند، زیرا در مورد شخصیت حقیقی یا حقوقی‌شان ابهام وجود دارد. پس اولین کاری که باید بکنید این است که این ابهام را با دادن یک نشانی کامل و شماره تلفن موثق، برطرف کنید. اگر دفتر و یا فروشگاهی دارید، عکسی از آن را در سایت خود بگذارید و بهتر آن است که عکس‌هایی از خودتان یا کارکنانتان را نیز در سایت قرار دهید .
در این صورت مشتریان، شما را به جای موجودی ناشناخته که کسی نمی‌داند کجاست، به دید فردی واقعی می‌بینند .
شما می‌توانید اعتماد مشتریانتان را از طرق مختلف به دست آورید; با فروش محصولات با مارک‌های شناخته شده، با نشان دادن سیاست‌های تحویل و پس گرفتن محصولاتتان، با پیوستن به سازمان‌های شناخته شده ملی و یا با دادن برگهء پشتیبانی برای محصول خود .
شما اعتماد مشتریانتان را با نصب یک سیستم راهنمای مشتری‌پسند و بی‌واسطه و یک سرور امن برای معاملات توسط کارت‌های اعتباری به دست می‌آورید، همچنین می‌توانید اعتماد را با برقراری تماس‌های مجدد به دست آورید.هر گاه این اعتماد حاصل شد، فروش نتیجه‌می‌دهد .
قانون کشش و ارسال
چهارمین قانون تبلیغات وب این است که افراد را به وسیلهء محتوای جذاب به سایت خود بکشانید و سپس اطلاعات با کیفیت را به طور مداوم به نشانی پست‌الکترونیکی‌شان ارسال دارید. با انجام این کار، شما نام و نشانی اینترنتی خود را مکررا در گوش مخاطبان زمزمه می‌کنید و آن‌ها را مستعد به خاطر آوردن خود، در هنگام نیاز می‌کنید .
از آن‌جا که هزینهء جذب مشتری بسیار زیاد است، کسب و کارها نمی‌توانند بر پایه یک‌بار فروش دوام بیاورند; آن‌ها نیازمند بازگشت دوبارهء مشتریان راضی خود هستند و قانون کشش و ارسال، این ماموریت حیاتی را انجام می‌دهد .
در این استراتژی شما نیاز به فردی دارید که نامه‌های الکترونیکی را برای بازدیدکنندگان سایت ارسال کند .
قانون بازار خالی
کسب و کارهای بزرگ، سرمایه و نفوذ لازم برای به دست آوردن تمام بخش‌های بازار را دارند، اما کسب‌وکارهای کوچک برای موفق شدن باید به سراغ بازارهای خالی و یا بخش‌های خالی بازار بروند و آن‌ها را به بهترین نحو پر کنند.برای مثال، شرکت جاست‌بالز (www.justballs.com) یک بازار خالی در فروش لوازم ورزشی دید و به جای این که لقمهء بزرگ‌تر از دهانش بردارد و انواع و اقسام لوازم ورزشی را بفروشد، به دنبال لقمهء کوچک‌تر (توپ) رفت و بزرگ‌ترین فروشگاه توپ را در اینترنت ایجاد کرد که در آن انواع و اقسام توپ‌های ورزشی رشته‌های مختلف را ارایه می‌دهد. هدف آن‌ها از انجام این کار این بود که وقتی شما دربارهء توپ (از هر نوع آن) فکر می‌کنید به یاد این شرکت بیفتید .
شما نیز برای سایت خود هدف فروش منحصر به فرد تعیین کنید. کلید این نوع از بازاریابی هوشمندانه طبق قانون بازار خالی، تهیه یک برنامهء کسب و کار دقیق است که هدف فروش منحصر به فرد شما را تعریف کند. این هدف را باید بتوان به خوبی در یکی، دو جمله بیان کرد: وجه تمایز کسب و کار شما از دیگر رقبا چیست؟
قسمت‌های خالی بازار که شما به دنبال پر کردن آن‌ها هستید کجا بوده و شما چگونه قصد پر کردن آن‌ها را دارید؟
برای موفقیت در هر کسب و کاری شما باید هدف فروش منحصر به فردتان را دقیقا مشخص کنید. با یک هدف فروش منحصر به فرد است که می‌توانید موفق شوید و بدون یک هدف فروش خاص و ویژه، احتمال این که با اقبال روبه‌رو نشوید زیاد است .
شایان ذکر است که قوانین مذکور همگی از اهمیت یکسان برخوردارند. هر یک از این قوانین به تنهایی کارساز نیست بلکه، مجموعهء آن‌هاست که می‌تواند موفقیت شما را در ایجاد یک کسب و کار اینترنتی تضمین کند. در عصر اینترنت تلاش کنید تا قوانین بازی را بشناسید و آگاهانه وارد میدان رقابت شوید .

علیرضا پورمحمدی
برگرفته از: روزنامه سرمایه

چیزی شبیه نمای خانه بروجردی ها در کاشان، شتر در کویر، چند نمای دیگر با کمترین ماندگاری در ذهن بیننده، دوباره کویر و تصویر دختری کوله به دوش از پشت سر در یک صحرای خشک، تنها نقطه عطفی که در ذهن من نوعی بیننده از این آگهی توریستی مربوط به ایران، پخش شده در شبکه جهانی BBC باقی ماند، تصویر پایانی قالی ایرانی و لمیدن یک گربه ایرانی بر روی آن بود. در عوض، این پرسش همواره در ذهن من باقی ماند که این آگهی براساس چه معیارهایی از جذابیت های توریستی و فرهنگی ایران و با چه میزان از دانش علمی تبلیغات و دانش روز آن ساخته شده بود؟ حتی اگر فرض بر معرفی صرف ایران به عنوان قطب جذابیت کویرنوردی بوده است، این آگهی تا چه اندازه توانسته این توانایی را به عنوان یک جذابیت معرفی کند؟

تبلیغات، هنر معرفی کالاهای اقتصادی، فرهنگی یا تجاری است، شگردی که سر در چرخه رشد اقتصادی و بازرگانی بازار تولید دارد. یکی از نقاط عطف پرونده برنامه های تبلیغاتی و آگهی های رسانه ای، پخش آگهی های آموزشی راهنمایی و رانندگی در سال های گذشته بوده است. این موفقیت که حاصل همکاری با هنرمندان برجسته گرافیکی کشور و از سویی ابتکار عمل راهنمایی و رانندگی بوده است، توانست در جهت جذب مخاطب نتایج قابل توجهی را به دست آورد. هوتی، کاراکتر اصلی این آگهی ها بود که نمونه جالب توجهی در شخصیت سازی و آشنایی زدایی با نماد اصلی آگهی بود. مرکز تحقیقات، مطالعات و سنجش برنامه های صداوسیما در یک نظرسنجی از مردم تهران به نتایج جالب توجهی رسید. از کل افراد مورد بررسی، 80 درصد بیننده آگهی های آموزش راهنمایی و رانندگی بودند که 12 تا 14 ساله ها با بیشترین میزان یعنی 91 درصد درصدر قرار داشتند. 50 ساله ها و بالاتر با 60درصد کمترین بیننده بوده اند. موضوع آگهی ها (37 درصد)، انیمیشنی بودن (30درصد)، شخصیت های آنان (24 درصد) و تکیه کلام و جنبه طنز (9 درصد) برای بینندگان جالب بوده است. 48 درصد از نحوه صحبت کردن و 13 درصد آموزنده بودن، متفاوت بودن با دیگر برنامه ها و سوژه های جالب را ذکر کرده اند. در ضمن 76 درصد پخش این آگهی ها را موجب رعایت قوانین راهنمایی و رانندگی دانسته اند. این در حالی است که مدت پخش و دفعات پخش آنها به میزان زیادی رضایت بخش اعلام شده بود.
نکته مهم در بررسی علاقه مردم به هوتی و سیا در این نکته نهفته بود که آنها حقایق جامعه هستند، چنان که مردم آنها را مانند یک سریال دنبال می کنند. مردم از پیام های خشک بیزارند و از سوی دیگر پیام های کلیشه ای کمترین اثرگذاری را دارد. در این تیزرها، واسطه های انتقال پیام، همان شخصیت های فانتزی هستند. بدین ترتیب نخست جذب مخاطب و بعد انتقال پیام در نظر گرفته شده است.
? موازنه تبلیغات و رشد اقتصادی
در جهان جدید، اقتصاد، صنعت و چرخه مصرف و سود بدون تبلیغات تقریباً غیرممکن است. هر چند که تبلیغات زوایای گسترده تری چون فرهنگ و ارتباطات را نیز در برمی گیرد. درسال 2004 هزینه هایی که در جهان، صرف تبلیغات شد تا حدود 7درصد رشد کرد و به رقم 370 میلیارد دلار رسید. رقمی که بسیار بیشتر از رشد اقتصادی جهان بود و همین نشان دهنده رشد صنعت تبلیغات در جهان است.
در این میان، تلویزیون از کل هزینه های تبلیغاتی جهان 38درصد سهم داشته است که به عنوان ابزار اصلی تبلیغات، همچنان قوی ترین نیز باقی مانده است. البته رقبای دیگری نیز وجود دارند. ضبط ویدیویی برنامه های تلویزیونی این امکان را فراهم می کند که بینندگان فیلم تبلیغات را به میل خود جلو ببرند و مجبور به تماشای آنها نباشند. اما مهم ترین تازه وارد این میدان، اینترنت است. آگهی در اینترنت این امکان را فراهم می کند که آگهی دهندگان هم به خریداران خود و هم به خریداران بالقوه ای که در جست وجوی محصول خاصی هستند، دسترسی پیدا کنند.
? دانش تبلیغات در ایران
تبلیغات در ایران فراز و فرودهای مشخصی داشته است. با این حال نمی توان منکر این واقعیت شد که تبلیغات نتیجه نوعی ثبات نسبی در بازار اقتصادی کشورهاست. حال این ثبات یا حاصل مبادلات تجاری و یا ترکیبی از معادلات تجاری و تولیدات داخلی است. در تعریف تبلیغات آمده است که ابزاری برای جلب توجه عموم به موضوعی خاص است که از راه اعلامیه های مالی و برای انگیزش میل به خرید تعریف شده است و در نهایت یعنی ارتباطی که از طریق رسانه های جمعی پدید می آید.
تبلیغات در ایران نیز اگرچه فراز و فرودهای خاص خود را داشته است با این حال چنان که دکتر میعاد فخرایی اشاره می کند: «صنعت تبلیغات در ایران در سه دهه اخیر از نظر علمی و تخصصی کاستی هایی داشته است. در مورد دلایل این رشد نیافتگی علمی، دیدگاه های متفاوتی وجود دارد. دانش روز و تازه ترین یافته های علمی در زمینه مخاطب شناسی، فنون تبلیغات و نحوه تأثیرگذاری بر مشتری و تقاضا از به روزترین و کاربردی ترین تبلیغات فنون در جهان جدید به شمار می آیند. با این حال به نظر می رسد تبلیغات در ایران کمتر به این مهارت ها دست یافته است و اگر به دانش تبلیغات علمی مجهز نشود در یک رقابت آزاد بین المللی کمتر حرفی برای گفتن خواهد داشت و یا صرفاً به کارگزار شرکت های بین المللی تبدیل می شود. مهم ترین محور چنین خطری رسانه های تبلیغاتی مانند مطبوعات، تبلیغات محیطی، بیلبوردها و حتی رادیو و تلویزیون هستند که مجبور به پذیرش حاکمیت آنها می شوند. برای کشور در حال توسعه ای مانند ایران، تجهیز دانش تبلیغات، چه بسا مهم ترین اقدامی است که باید صورت گیرد، زیرا تمام افراد مرتبط مانند صاحبان صنایع، مدیران و رسانه ها و شرکت های تبلیغاتی باید به دانش تبلیغات مجهز شوند تا بتوانند در رقابت های آینده بین المللی جایگاه واقعی خود را بیابند.» مسأله دیگر، علمی نبودن تبلیغات است. برخی صاحبان صنایع هم نگاه علمی به تبلیغات بازرگانی ندارند.
یکی از پژوهشگران می گوید: «پیام های تبلیغاتی به ندرت برگرفته از تلاش تحقیقاتی و مطالعات مشتری یا مشاور تبلیغاتی است. پیام ها اغلب بدون توجه به مخاطب تولید می شوند. نبود نظام آموزشی ورشته های تخصصی دانشگاهی در امر تبلیغات خلأ دیگر تبلیغات در کشور ماست. چنانکه تغییر شغل از مشاغل مختلف به شرکت های تبلیغاتی رواج دارد. به عنوان نمونه در 10 سال گذشته تعداد شرکت های تبلیغاتی رشد روزافزونی داشته، در حالی که فقدان رشته تبلیغات بازرگانی در کشور بشدت محسوس است.
ازسویی در جهان، رشد علمی و تکنیکی تبلیغات متناسب با نیازهای روزافزون در زمینه اطلاع رسانی روبه افزایش بوده است و همین موجب شده تا به روش های جدید برای جذب مخاطب با بیشترین تأثیرگذاری روآورده شود.
در بخش تبلیغات تلویزیونی، تأثیرگذاری بر مخاطب همواره تعیین کننده بوده است. در غیر این صورت هرگونه تبلیغی به نوعی ضدتبلیغ تبدیل می شود. اما آیا تبلیغات تلویزیونی در ایران از چنین ویژگی هایی برخوردارند؟ اغلب تیزرهای تلویزیونی فاقد نوآوری هستند. ازسوی دیگر، زمان آنها نسبت به پیامی که منتقل می کنند، طولانی است که موجب خستگی مخاطب می شود. هنگامی که سریال ها یا برنامه های پرمخاطب پخش می شود، ناگهان برنامه قطع و آگهی پخش می شود، چنین چیزی یک روند معمول در پخش آگهی های تلویزیونی است اما تأخیرهای طولانی برای پخش آگهی ها عمده ترین اشکال موجود است.
مهمترین دلیلی که کیفیت تبلیغات تلویزیونی از آن رنج می برد به غیررقابتی بودن فروش باکس های تبلیغات برمی گردد. چنانکه تنها 3 شرکت عمده، فروش باکس های تبلیغاتی را به دیگر شرکت ها به عهده دارند که بیشترین ارزش افزوده نصیب آنها می شود. بنابراین شرکت های دیگر به دلیل سهم کمی که در این مورد دارند، امکان سرمایه گذاری در بهبود کیفی تیزرها را ازدست می دهند. شرایط انحصاری موجود نیز انگیزه چندانی برای رقابت ایجاد نمی کند. »
? حریم خصوصی و حقوق متقابل
در تحقیقی که دکتر محمدرضا رسولی در بررسی تطبیقی قوانین و مقررات تبلیغات ایران با چند کشور آسیایی و اروپایی انجام داده، نشان داده می شود تجدیدنظر در قوانین بویژه برای پیوستن به بازار تجارت جهانی در بعد جهانی ضروری است. مقایسه تطبیقی کانون های تبلیغات ایران، چین و انگلستان نشان می دهد، انگلستان مفصل ترین قوانین را بویژه درحوزه کودکان و نوجوانان دارد. در حوزه آسیب های روانی هم تنها انگلستان کانون ویژه دارد. در کشور چین استفاده از نشان های ملی مانند پرچم، نقشه و زبان در آگهی های تجاری منع شده. در ایران جبران خسارت در آگهی های تلویزیونی به عهده سفارش دهنده و سازنده آگهی است و پخش کننده مسئولیتی ندارد. در زمینه های حقوقی، کودک، دارویی و درمانی، به کارگیری سمبل های ملی و جهانی، رقابت کالاهای خارجی، حقوق زنان و مردان، نحوه دفعات پخش، فناوری های نوین ارتباطی و نظارت بر آگهی و انطباق جرائم باید تجدیدنظر صورت گیرد. در شیوه های جدید تبلیغات، حفظ حریم خصوصی افراد و استفاده از فناوری ها و علوم جدید موردتوجه قرار می گیرد. برای نمونه، گوگل در آگهی های مرتبط، پرسش های کاربران را در باکس جست وجو در گوشه سمت راست بالای صفحه پاسخ ها قرارداده. این روش، مزاحم، تحمیلی و آزاردهنده نیست و کاملاً با پرسش کاربر مرتبط است.
مثلاً اگر کاربر در باکس جست و جو، کلمه «نرگس» را تایپ کند، گوگل علاوه بر آن که مرتبط ترین پاسخ ها را می دهد، در سمت راست و بالای صفحه یک فروشگاه گل معرفی خواهدکرد.
این فناوری های نوین موجب شده تا به عنوان نمونه کوکاکولا که سه چهارم بودجه تبلیغاتی خود را صرف تلویزیون می کند در دهه آینده در استراتژی های خود تجدیدنظر کند؛ شیوه هایی که یک رابطه متقابل میان مصرف کننده و شرکت تبلیغاتی به جلو می آورد. در روش های جدید حتی وسط یک فیلم سینمایی فلسفی، نوشابه یا خوراکی تبلیغ نمی شود.
اگر شرکت یا کمپانی وجودداشته باشد که به نوعی با مقوله فرهنگ یا فلسفه سر و کار دارد، در آن برنامه گنجانده می شود.
یعنی یک ارتباط منطقی میان تبلیغ و فیلم سینمایی یا سریال وجوددارد. هدف از این گونه تبلیغ ها دوری از فضای القا و تحمیل به مشتری است. با این حال در پخش آگهی های تبلیغاتی از تلویزیون ایران تا به حال تجزیه و تحلیل جدی، منظم و عینی انجام نگرفته است. معدود بررسی های موجود تنها محتوای آگهی ها را به شکل کمی مطالعه کرده اند. از سویی محتوای آگهی ها دربرگیرنده نگاه غالب در رسانه پخش آگهی است. جهت گیری های فرهنگی، اجتماعی، زبانی و… در آنها بازتاب دارد. واقعیت آن است که تبلیغات، تنها معرفی کالاها و خدمات نیست، تبلیغات رؤیاها و شیوه های آرمانی زندگی را نیز دربرمی گیرد. گویا قرار است سبک زندگی آرمانی همراه با کالاها یک جا به فروش برسند. حال تبلیغات تجاری تلویزیون چگونه و کدام مؤلفه های سبک زندگی، الگوی روابط زن و مرد، شیوه های تربیتی و رفتارهای اجتماعی و حتی هدفمندی ها و ارزش های فرهنگی را تبلیغ می کند یا به تصویر می کشد؟

مهری حقانی
روزنامه ایران

صنعت تبلیغات طیف گسترده‌ای از شرکت‌های تولیدی، مونتاژ، طراحی و نمونه‌سازی، چاپ، انبارداری، توزیع و نصب تجهیزات تبلیغ‌گری تا سایر حرفه‌های مربوط به تفریحات را در بر می‌‌گیرد. تبلیغات در نقطه خرید در ابتدا به خاطر ماهیت منطقه‌ای و خرد آن، رابطه ضعیفی با تبلیغات به معنای اعم آن داشت. عبارت تبلیغات در نقطه خرید (Point Of Purchase) به اختصار پاپ (POP) نامیده می‌شود. تبلیغات در نقطه خرید طی سال‌های اخیر رشد یکنواختی را تجربه کرده و این امر مرهون تلاش‌های انجمن تجاری بین‌المللی تبلیغات در نقطه خرید POPAI است که به‌طور مشخص بر پیامی تحت عنوان “سه‌چهارم” تأکید دارد و این تأکید به این معنی است که سه‌چهارم تصمیمات مشتریان برای خرید کالا یا خدمت در نقطه خرید شکل می‌‌گیرد.
عامل دیگری که در افرایش گرایش به تبلیغات در نقطه خرید نقش داشت، تفکیک فزاینده رسانه‌های معطوف به مخاطب گسترده بود. البته این فرایند از مدت‌ها پیش قابل پیش‌بینی بود و به اتخاذ شیوه‌های مستقیم بازاریابی انجامید و در عین حال باعث شد تا از میانه دهه 1990 رسانه‌های دیگری نیز در کانون توجهات قرار بگیرند. البته باید یادآور شد که تبلیغات در نقطه خرید، بازخیزش خود را زمانی تجربه کرد که خرده‌فروشان به داشتن تجهیزات تبلیغ‌گری در فروشگاه و محل کار خود تمایل و گرایش نشان دادند.
دیدگاه ‌ها از آن زمان به بعد از انعطاف کم‌تری برخوردار بوده است و خرده‌فروشان از داشتن خرت و پرت فاصله گرفته‌اند و در عوض طراحی تبلیغات در نقطه خرید حالت به مراتب پیچیده‌تری به خود گرفته است.
این تحول پابه‌پای تحول دیگری صورت گرفته است و آن تحول محصول توسعه و گسترش شبکه‌ای حمایتی در زمینه انبارداری، توزیع، نصب و خرید و فروش و ممیزی کالاها بوده است و در واقع باید گفت آن‌چه تبلیغات در نقطه خرید را تقویت کرده به نحوی از انحا به تمامی این تحولات مربوط بوده است.
به این ترتیب، در حالی که تبلیغات داخل مغازه مورد توجه بیشتری قرار گرفته، بسیاری از صاحبان مارک‌های تجاری به استفاده از تبلیغات در نقطه خرید راغب‌تر شده‌اند واین در حالی است که آن‌ها در انتخاب نوع تبلیغ خود، به جای حمایت از قیمت کالاهای خود، به نوعی از ارتقای تبلیغاتی دیگر فکر می‌‌کنند که محور آن فروش عادلانه و برابر در مقایسه با کالاهای دیگر است.
اکنون روند کنونی حاکی از این است که ابزارهای تبلیغ در نقطه خرید تا حدودی به پدیده ابزارهای تبلیغی دایمی در نقطه خرید تبدیل شده و این اقدام از سوی خواربارفروشی‌ها بیشتر به چشم می‌‌خورد. آن‌ها‌، هم در واقع از موضوع صرف بحث درباره قیمت فاصله گرفته‌اند.
فلسفه اصلی استفاده از ابزارهای موقت تبلیغ‌گری این بوده که هزینه‌ها و قیمت‌های چنین کارهایی، پایین باشد، اما اکنون با پدیده‌ای دیگر به نام EDLP (قیمت‌های پایین همه روزه) مواجه شده‌ایم و با استراتژی‌هایی سروکار داریم که هدف آن‌ها روشن‌تر ساختن چهره فروشگاه‌هاست و بازیگران این عرصه هم کسانی هستند که می‌‌کوشند در فروشگاه‌های خود یک تآتر مغازه‌ای را به اجرا درآورند و با استفاده از ابزارهای تبلیغ برای نقطه خرید، در واقع مفهوم‌ تازه‌ای به نام مغازه‌هایی در درون یک مغازه را به اجرا درآورند و این در حالی است که عده‌ای هم از این پدیده با عنوان شهر مقوایی یاد می‌‌کنند.
? روش‌های تبلیغ در نقطه خرید
تبلیغات مربوط به نقطه خرید یکی از بزرگ‌ترین بازارهای صنعت چاپ است. البته در کنار این امر باید به این موضوع هم توجه داشت که تبلیغات در نقطه خرید به یکی از اهداف‌ بزرگ چاپ دیجیتال هم تبدیل شده است. افزون بر این، استفاده از چاپ دیجیتال در عرصه فرمت‌های بسیار بزرگ به این معنی نیست که مزایای چاپ سیلک هم فراموش شود و به‌خصوص ارزان‌تر بودن و سرعت بالای آن نادیده گرفته شود. اما در هر حال، اگر بخواهیم منصفانه قضاوت کنیم باید بگوییم که چاپ دیجیتال از نفوذ خوبی در بازار نقطه خرید برخوردار شده و در مقایسه با چاپ سیلک و چاپ عکس سهم بیشتری گرفته است.
رشد چاپ دیجیتال و به موازات آن، رشد رسانه‌های دیجیتال در مغازه‌ها، تبلیغ در نقطه خرید را به دنیای مدرن انتقال می‌‌دهد. افزون بر این، از آن‌جا‌ که تبلیغ در نقطه فروش اساساً یک بحث جذاب است بنابراین توجه به آن نسبت به گذشته بیشتر شده است.
در آغاز دهه 1990 باور عمومی این بود که با ظهور چاپ دیجیتال شاهد گرایش تازه‌ای در این زمینه خواهیم بود که مغازه‌های جزیی‌فروشی برای استفاده کاراتر از ابزارهای تبلیغات در حوزه خرید به استفاده از چاپخانه‌های کوچک رو بیاورند. البته این گرایش همیشه برای جزیی‌فروشان در زمان‌های مختلف وجود داشته است، به‌طوری‌که در دهه 1970 مغازه‌داران انگلیسی، هلندی و آلمانی برای خودشان چاپخانه‌های کوچک سیلک در محل کارشان ایجاد می‌‌کرده‌اند.
با این همه، ظرف یک سال یا بیشتر، از هنگامی‌ که هزینه‌های حفظ و تجهیز کارگاه‌های چاپ نسبت به نوسازی خود مغازه‌ها در مرحله ثانویه قرار گرفت، اکثر مغازه‌داران از این نوع کارها دست کشیدند و ابزارهایشان را فروختند و به این ترتیب ظهور چاپ دیجیتال باعث شده تا دوباره احتمال بازگشت روزهای چاپ درون سازمانی یا چاپ خانگی متصور شود.
? آینده تبلیغ در نقطه خرید
در حال حاضرشاهد ظهور راه‌حل‌های دیجیتال رسانه‌ای در فروشگاه‌ها و خواربارفروشی‌های بزرگ و نیز سایر فروشگاه‌ها هستیم. فروشگاه‌ها اغلب به دنبال تبلیغات از طریق صفحه نمایش (اسکرین) هستند. به عنوان مثال، سوپرمارکت tesco در انگلیس که یکی از بزرگ‌ترین سوپرمارکت‌هایی است که اعلام کرد در شعبه‌هایش از صد صفحه نمایش تلویزیونی استفاده خواهد کرد.
نتایج تبلیغات در نقطه خرید حاکی از آن است که آرم‌های منفرد تاکنون فروش خوبی داشته‌اند و فروش خرده‌‌فروشان نیز از طریق تبلیغات در نقطه خرید تأمین می‌‌شود. اما در این مورد هنوز باید منتظر قضاوت ماند که آیا سرمایه‌گذاری سنگین در حوزه نصب صفحات نمایش و نیز هزینه‌های مرتبط با تولید محتوای تبلیغات پول صرف شده را باز می‌‌گردانند یا خیر؟
شرایط با در نظر گرفتن مقولات مرتبط با تولید محتوا برای این صفحات نمایش، پیچیده‌تر هم می‌‌شود. پرسش‌هایی که در این زمینه به ذهن می‌‌رسد از این قرار است:
- آیا تبلیغات مبتنی بر صفحات نمایش می‌‌تواند از سهم درآمد تبلیغاتی رسانه‌های بزرگ کم کند؟
- آیا خرده‌فروشان در آینده خواهند توانست بر محتوایی که انتخاب می‌‌کنند کماکان مدیریت کنند؟
تردیدی در این امر نیست که هرچه میزان استفاده از ابزارهای دیجیتال برای تبلیغ در فروشگاه‌ها بیشتر شود، از میزان کاربرد ابزارهای سنتی تبلیغ کاسته خواهد شد و این امر به ابزارهای سنتی تبلیغ آسیب می‌‌زند.
به عنوان مثال، ابتکار فروشگاه آینده متعلق به گروه مترو، ابزارهای پیچیده‌ای را در زمینه تبلیغات فروشگاهی در راینبرگ آلمان به نمایش گذاشته است.
ابزارهای گروه مترو این نکته را نشان می‌‌دهد که ابزارهای تازه که آمیزه‌ای از ابزارهای نمایش دیجیتال قیمت‌ها، صفحات تاچ‌کنترل بر روی قفسه‌های اجناس، کیوسک‌های تعاملی مستقل و صفحات نمایش موسوم به پلاسما و یا امواج رادیویی برای شناسایی محصول (RFID) [تکنولوژی RFID چیست؟] و یا برچسب‌های الکترونیک و مشاوران الکترونیک برای خرید هستند (که دستگاهی است که بر روی چرخ دستی خرید نصب می‌‌شود و به مشتری در هنگام خرید مشورت می‌‌دهد) در خط مقدم تحولات نقطه خرید قرار گرفته‌اند.
در کوتاه‌مدت این گمان وجود دارد که ابزارهای سنتی تبلیغ در یک حالت مسالمت‌آمیز با ابزارهای مدرن تبلیغ قرار گیرند و هر دو به هم‌زیستی در حوزه رسانه‌ای درون فروشگاه‌ها ادامه دهند. اما عده‌ای معتقدند شانس گروه دوم تثبیت شده است و این باعث نمی‌شود که جمعی دیگر نیز پیشگویی خود دایر بر شانس بقای ابزارهای سنتی تبلیغ را نادیده بگیرند.

نویسنده : دکتر یونس شکرخواه
انجمن روابط عمومی ایران