امروزه جامعه بشری بیش از هر زمان دیگری با کمبود منابع و نیازهای متنوع مواجه است. مدیریت مجموعه مهارتها و دانسته‌ها، برای استفاده بهینه از منابع محدود و تشخیص نیاز و رفع آن از طریق تبادل منابع، اهمیت بسزایی یافته است. به دنبال انقلاب دیجیتالی بار دیگر مفهوم و روشهای بازاریابی سراپا دگرگون خواهد شد و اصول تازه‌ای بر همه جنبه‌های بازاریابی حکم‌فرما می‌شود. در دنیای جدید خرید و فروش به صورت خودکار و بسی راحت‌تر انجام می‌‌شود و شرکتها و کسب و کارهای گوناگون و نیز گروههای مشتری -برون سازمانی و درون سازمانی- در شبکه‌های بدون سیم به هم پیوند می‌یابند. به طور خلاصه بازرگانی به روش سنتی رفته رفته از صحنه جهان محو خواهد شد.

چهار سطح استفاده از اینترنت

_ سطح اول که ساده‌ترین شکل حضور در اینترنت است، نمایش حضور نام دارد. در این حالت نوع ارتباط با مشتری فقط به صورت یکطرفه بوده، در حد ارائه برخی اطلاعات تعیین شده از طرف شرکت است.

_ در سطح دوم ارتباط بین مشتری و شرکت در سطح تعامل و رد و بدل کردن اطلاعات از طریق e-mail است.

_ در سطح سوم علاوه بر رد وبدل کردن اطلاعات، امکان تبادلات مالی بین مشتری و شرکت نیز، وجود دارد.

_ در سطح چهارم ماهیت محصولی که رد و بدل می‌شود نیز ماهیت الکترونیک پیدا می‌کند.

تعریف بازاریابی الکترونیک

بازاریابی الکترونیک تحت عنوان اداره ارتباط متقابل مشتری در یک محیط پیشرفته رسانه‌ای به منظور کسب سود برای شخص یا سازمان تعریف شده است.

بنابراین بازاریابی الکترونیکی یک عملکرد مجزا که منحصرا” با فروش محصولات و خدمات ارتباط دارد نیست. بلکه فرآیندی مدیریتی است برای اداره کردن ارتباط ایجاد شده میان سازمان و مشتری.

عملکرد بازاریابی الکترونیک را می توان در سه بخش زیر دسته بندی کرد:

1- یکپارچگی: بازاریابی الکترونیک تمامی مراحل فروش توسط شرکت و همچنین فروش از طریق نمایندگیهای شرکت را به صورت یک فرآیند یکپارچه دربر می‌گیرد.

2- تعادل: بازاریابی الکترونیک میزان نیاز و خواسته مشتریان شرکت را با میزان تولید و ظرفیت ارائه خدمات توسط شرکت کنترل می‌کند.

3- واسطه‌گری: بازاریابی الکترونیک میان بخشهای مختلف شرکت از جمله بخشهای مالی و سرمایه گذاران خارجی نقش واسطه را ایفا می‌کند.

رابطه بازاریابی الکترونیک و کسب و کار الکترونیک

به طور خلاصه هرگونه خرید و فروش کالا و خدمات از اینترنت و هر آنچه مرتبط با آن است را تجارت الکترونیک گویند. از این‌رو برخی بازاریابی الکترونیک را یکی از ابعاد کسب و کار الکترونیک می‌دانند و برخی دیگر بازاریابی الکترونیک را به عنوان یکی از شاخه‌های کسب و کار الکترونیک قلمداد می‌کنند. آنچه مسلم است پل ارتباطی بین بازاریابی و کسب و کار الکترونیک، فناوری اطلاعاتی (IT) است.

مزایای بازاریابی الکترونیک

برخی از مهمترین مزایای بازاریابی الکترونیک به شرح زیر است:

_ ایجاد فرصتهای تجاری جدید برای صنایع و بنگاههای بازرگانی.

_ افزایش ثبات دسترسی به بازارها ناشی از بکارگیری قواعد متحدالشکل درتمامی کشورهای عضو سازمانهای جهانی.

_ جلوگیری از اتلاف وقت و کاهش ترددهای بی‌مورد.

_ کمک به محیط زیست و مصرف بهینه منابع انرژی.

_ کاهش هزینه‌های تبلیغات و سربار و ایجاد رقابت در سطح بین المللی.

_ دسترسی سریع به اطلاعات.

_ حضور نداشتن واسطه و در نتیجه کاهش قیمتها.

_ ورود به بازارهای فرامنطقه‌ای در جهت بازاریابی جهانی.

_ گسترش دامنه کسب و کار و به تبع آن افزایش فروش و درآمد.

_ پشتیبانی بهتر، سریعتر و موثرتر.

_ توان بازاریابی با در نظر گرفتن علایق مشتریان.

_ بازاریابی فرد به فرد ( تک به تک).

_ توان تبلیغاتی چند رسانه‌ای.

_ افزایش توان ارتباطی با استفاده از وب سایت و …

_ امکان توسعه مناطق کمتر توسعه یافته و دسترسی آسان به منابع مناطق توسعه یافته.

_ افزایش میزان آگاهی و افزایش حق انتخاب مشتریان که به مشتریان امکان می‌دهد که در کمترین زمان، بهترین و مناسب‌ترین انتخاب درخرید خود را داشته باشند.

چرخه بازاریابی الکترونیک

چرخه بازاریابی الکترونیک شامل چهار مرحله اصلی است. این مراحل عبارتند از:

1- تهیه و تدارک

2- ارتباط با مشتری

3- نقل و انتقال (تحویل محصول و دریافت وجه)

4- خدمات پس از فروش

عوامل موفقیت در بازاریابی الکترونیک

چهار عامل مهم در کسب موفقیت بازاریابی الکترونیک عبارتند از:

_ سود رسانی به مشتری.

_ توانایی در ارائه خدمات و اطلاعات مورد نیاز مشتری به صورت «برخط».

_ توانایی کنترل و هدایت وب سایت.

_ ایجاد یکپارچگی میان فعالیتهای بازاریابی الکترونیک با سایر فعالیتها.

به این ترتیب و بر اساس مطالب گفته شده، توسعه فعالیتهای بازاریابی در محیط برخط نه تنها امری مفید و شایسته است، بلکه در دنیای رقابتی جدید و بر اساس پارادایم‌های نوظهور، امری است ضروری و اجتناب ناپذیر.